Wraz z początkiem sezonu grzewczego niektórzy właściciele domów ogrzewają pomieszczenia paląc w piecach śmieciami - butelkami, opakowaniami plastikowymi, kawałkami mebli, a nawet starymi oponami. W świadomości wielu osób takie postępowanie to czysty zysk - pozbywając się odpadów w zamian uzyskuje się ciepło. Nie jest to jednak zgodne z prawdą!
Musimy sobie uzmysłowić, że w procesie spalania śmieci powstają toksyczne opary: dioksyny, furany, tlenki węgla, tlenki azotu, pył, metale ciężkie (kadm, rtęć, kobalt, nikiel, selen, ołów), chlorowodór, cyjanowodór, formaldehyd, styren i wiele innych organicznych i nieorganicznych związków chemicznych).
Spalanie odpadów w domowych piecach odbywa się w niskich temperaturach (200 – 500 oC), z czym wiąże się zwiększona emisja zanieczyszczeń do atmosfery i gleby. Poza tym kominy domów są niskim źródłem emisji i w tej sytuacji uniemożliwione zostaje wyniesienie zanieczyszczeń na duże odległości i rozproszenie ich przez wiatr. Największą dawkę zanieczyszczeń przyjmujemy w domu, gdzie spędzamy większość czasu w ciągu doby.
W trakcie spalania śmieci szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi mają następujące związki:
dwutlenek siarki -atakuje najczęściej drogi oddechowe i struny głosowe. Wdychanie SO2 powoduje skurcze oskrzeli. Dwutlenek siarki, po wniknięciu w ściany dróg oddechowych, przenika do krwi i dalej do całego organizmu; kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz wątrobie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych.
tlenki azotu – Toksyczne działanie dwutlenku azotu polega na ograniczaniu dotlenienia organizmu; obciąża on zdolności obronne ustroju na infekcje bakteryjne. NO2 działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje choroby alergiczne.
tlenek węgla - powstaje w wyniku niezupełnego spalania węgla. Jest niezwykle groźny, silnie toksyczny. Powoduje ciężkie zatrucia (zaczadzenie). Najbardziej wrażliwy na jego działanie jest mózg. Około 80% zawartego w powietrzu CO jest wiązana z hemoglobiną we krwi, tworząc karboksyhemoglobinę, niezdolną do przenoszenia tlenu, co prowadzi do niedotlenienia tkanek.
pyły - bezpośrednie oddziaływanie pyłów zależy od wielkości cząsteczek. Niebezpieczne są pyły najdrobniejsze o wielkości cząstki do 5 mikrometrów, które z łatwością przenikają do większości organizmów. U ludzi osiadają na ściankach pęcherzyków płucnych i utrudniają wymianę gazowa. Powodują podrażnienie naskórka i śluzówki, zapalenia górnych dróg oddechowych; wywołują choroby oczu, choroby alergiczne, astmę a także ciężkie schorzenia, jak pylica płuc oraz nowotwory płuc, gardła, krtani.
metale ciężkie - odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie i nerkach; uszkadzają układ nerwowy , powodują anemię, zaburzenia snu, pogorszenie sprawności umysłowej, agresywność; mogą wywołać zmiany nowotworowe.
dioksyny – to jedne z najsilniejszych trucizn, jakie zna ludzkość. Są one 10 000 razy bardziej trujące od cyjanku potasu, lecz ich działanie nie jest natychmiastowe. Niecałe dwa miligramy dioksyn wystarczą, by zabić ważącego 80 kilogramów człowieka. Dioksyny oddziałują już na poziomie komórkowym – poprzez zaburzenie funkcji przepływu informacji genetycznej, np. przez włączanie lub wyłączanie genów w nieodpowiednim czasie. W konsekwencji mogą powstawać mutacje, zaburzenia rozrodu i rozwojowe, zakłócenia w funkcji organów na poziomie biochemicznym i fizjologicznym. Dioksyny kumulują się w łożysku matki i wpływają na pracę hormonów, co może doprowadzić do uszkodzenia płodu.
Starając się uzmysłowić, jak szkodliwe dla zdrowia jest spalanie śmieci, trzeba też mieć na uwadze, że zgodnie z art. 363 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), wójt, burmistrz lub prezydent miasta może w drodze decyzji, nakazać osobie fizycznej, której działalność negatywnie oddziałuje na środowisko, wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko. Należy także dodać, iż właściciele nieruchomości, których prawo własności zostało naruszone przez immisję, mogą dochodzić swoich praw na drodze cywilnoprawnej, występując do sądu powszechnego przeciwko właścicielom sąsiednich nieruchomości, z roszczeniami o zaniechanie naruszeń.
A także, zgodnie z art. 71 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.) nieprzestrzeganie prawa w przypadku termicznego przekształcania odpadów poza instalacjami spełniającymi określone wymagania podlega karze aresztu lub grzywny.
Dlatego zwracam się do Mieszkańców gminy Gdów o powstrzymanie się od palenia śmieci w kotłach. Mając na uwadze nie tylko nieuchronność kary za wykroczenia, ale przede wszystkim pomyślmy o zdrowiu swoim i swoich bliskich.
Nie spalajmy śmieci w domowych piecach, nie trujmy samych siebie i Naszych bliskich!
Zbigniew Wojas
Wójt Gminy Gdów
